Lief dagboek, ik zou zo graag een blog willen schrijven over hoe het met me gaat.
Over hoe blij ik ben.
Over hoeveel vreugde ik nog elke dag ervaar over het feit dat ik vreugde ervaar.
Dat die ellenlange depressie voorbij is; de zwarte mist is opgetrokken en het verderf uit mijn hart is gehaald, zodat het weer schoonheid kan ontvangen.

Ik zou duidelijk willen maken hoe blij ik ben dat ik teken; dat ik elke dag met een gelukzalig gevoel weer iets creatiefs produceer.


En nog meer

Ik zou willen vertellen hoe verliefd ik ben op Erik; hoe dankbaar ik ben dat ik zo'n geweldige man cadeau kreeg van God. "God vond dat je hem verdiende", zei iemand. "Of ik had hem van alle vrouwen het hardst nodig om mijn slechte eigenschappen te compenseren", grapte ik. 

Ik zou willen vertellen hoe ik vol dankbaarheid kusjes naar de hemel blaas, zingend over al het moois dat we hebben gekregen. Ons mooie huis, de rijkdom en overvloed in elk gebied van ons leven, onze gezondheid, zelfs na lange jaren van heftige ziekte. Het feit dat ik broers en een zus en ouders heb en ik, hoe stroef het soms ook loopt, ze allemaal nog kan knuffelen. Dat er rust komt in relaties en er banden gesmeed worden waar dat verloren zaak leek.

Ik ben dankbaar dat er in dit land een inkomen voor me geregeld wordt zolang het me niet lukt om te werken. 

Mijn hart zingt over elk herstel dat heeft plaatsgevonden. In mijn hoofd, in mijn hart, in de dromen die ik als meisje had. Elke avond kruip ik als een gelukkige vrouw onder de deken: ik weet dat ik snel zal slapen en geen urenlange strijd meer hoef te voeren met een eindeloze gedachtenstroom en een lijf dat jeukt van onrust. De stormen zijn tot rust gebracht.


Dankbare tranen

Hoewel deze wereld nooit mijn thuis is geweest en dat ook nooit zal zijn; hoewel ik me dagelijks overweldigd voel door de hardheid en gebrokenheid ervan, niet kan wachten tot het allemaal voorbij zal zijn en ik me in mijn Vaders' armen kan werpen, kan ik zeggen dat ik héél gelukkig ben en een diepe, intense vreugde ervaar. Ook door mijn tranen heen.

Ik ben dankbaar dat de miskramen niet alleen maar heel pijnlijk zijn geweest, maar het tekenen opnieuw in gang hebben gezet. 
Dat ik door het wachten op de beloofde baby nog even heerlijk de tijd heb om daarvan te genieten.
Ik ben dankbaar dat ik door dit verdriet iets heb geleerd over het verdriet van anderen. Het maakt me begripvoller en minder veroordelend in het reageren op verdriet dat ik nu misschien nog niet begrijp.
Ik ben dankbaar dat ik mocht zien hoe mensen na 25 jaar eindelijk hun pijn over een eigen miskraam uithuilden na het zien van mijn ongeboren kindje van klei. 
Ik ben dankbaar dat ik een stem mag zijn voor mensen die zich geen raad weten met hun verdriet en altijd horen dat het er niet mag zijn. Het werpt zijn vruchten nu al af.
Ik ben dankbaar voor alle openhartige berichtjes die ik krijg van mensen die worstelen met God en zich vervreemd voelen van de kerk, omdat er door mensen zulke pijnlijk kortzichtige dingen zijn gezegd, verstopt in een christelijk jasje. 
Ik spring een gat in de lucht als ik mailtjes krijg van bekende en onbekende mensen die in tranen vertellen dat ze ervaren dat er blokkades wegvallen tussen hen en God bij het lezen van mijn blogs. Die toegeven dat ze veel te lang hun verdriet hebben weggestopt of eindelijk weer zien hoe toegankelijk God is.

Dit maakt het voor mij allemaal de tranen en het wachten waard.

Mijn verdriet is nooit alleen maar pijnlijk geweest.
Altijd, in alle jaren, heb ik gezien hoe God van iets lelijks
uiteindelijk iets heel erg moois maakte;
iets dat ik nooit had willen missen.

En laat ik maar eerlijk zijn: zonder de depressie zou ik waarschijnlijk nooit met mijn hele hart naar Hem op zoek zijn gegaan.


Zie je wel

Maar ik durf dit allemaal niet zo goed te verwoorden in een blog. Of op Facebook. Of op Twitter.
Ik ben bang dat mensen dan gaan roepen: zie je wel, je hebt genoeg om dankbaar voor te zijn.
Dat hèb ik. Maar dat hoeft een ander mij niet te vertellen. En het maakt het verdriet dat ik op bepaalde momenten ervaar niet ongedaan.
Verdriet is niet hetzelfde als ondankbaarheid.
Ik ben bang dat mensen anderen om de oren zullen slaan met mijn woorden. Dat mijn woorden misbruikt zullen worden voor het verwonden van mensen die al gebroken zijn. Zie je wel, zo kan het ook.

Terwijl mijn boodschap alleen maar is: 
Hee! No worries; ik red me wel. Ik heb me altijd gered; met mij gaat het goed.
Maar luister es naar die anderen, die wegkwijnen omdat ze geen gehoor vinden. 
Ze hebben je nodig! Jij kan een verschil maken door hen serieus te nemen.

Gatsie, ik zou niet willen dat mijn boodschap verkeerd geïnterpreteerd of gebruikt wordt om nog meer schade aan te richten.
Want wat ik ervaar, is niet vanzelfsprekend. Ja, wel haalbaar voor iedereen, dat geloof ik, maar het is me niet komen aanwaaien. En dat doet het ook bij anderen niet. Hij maakt dat ik al het andere kan waarderen; niet andersom. De vreugde die ik ervaar staat los van alles wat ik heb of krijg. Zoals er mensen zijn die met niets dolgelukkig zijn. Terwijl bij anderen de wereld aan hun voeten ligt en ze liever zouden sterven, omdat ze zich al jaren zo vreselijk ellendig en eenzaam voelen.

Ik kan zeggen dat ik gelukkig ben, maar daar ben ik niet voor niets heel, héél dankbaar voor. 

Ik kan zeggen dat het wachten op een baby niet mijn complete leven opslokt, omdat de vreugde die ik heb gevonden in Jezus en de hoop dat er een mooier seizoen komt, al mijn aardse verlangens minder belangrijk voor me maakt. En omdat ik vreugde vind in zoveel andere nieuwe dingen die Hij gaf. Geen oppervlakkige, maar een diepe vreugde, vanuit de kern van mijn wezen. Niet altijd zichtbaar voor anderen misschien, maar zou je mijn ziel kunnen openen, dan zou je er een grote smiley in vinden. 

Ik kan zeggen dat ik rust ervaar en weet dat het goedkomt. Maar dat kan ik pas zeggen sinds ik een teken heb gevraagd en God daarop reageerde met een belofte. 

Als ik een paar jaar eerder door dit proces zou zijn gegaan, zou ik hebben gedacht dat God me gewoon niet geschikt vond voor het moederschap. Maar op de Bijbelschool heb ik geleerd en ervaren dat God zo helemaal niet denkt. Hij wil zegenen en komt zwakte tegemoet met Zijn hulp. Ik vertrouw Hem, zoals een kind zijn ouders vertrouwt, ook al gebeuren er soms dingen die hij niet begrijpt. 

Ik ben nooit boos geweest op God over mijn miskramen. Ik ben me heel bewust van Zijn liefde en hoopvolle plannen voor mij. Maar we leven allemaal in dezelfde gebroken wereld vol verlies en verdriet en ik ben ervan overtuigd dat Hij daar harder om huilt dan ik. De wereld was Zijn meesterwerk, dat Hij ooit in perfecte staat aan ons toevertrouwde. En wat is het nu?..
Maar als mensen wèl boos zijn, is dat heel normaal. Het hoort bij rouw.

Ik kan zeggen dat ik het verdriet om mijn miskramen (dat losstaat van het proces van wachten) helemaal verwerkt heb, omdat ik er eerst alle ruimte  aan heb gegeven. Niet door elke verjaardag of zwangerschapsmededeling te vergallen met mijn ellende (er open over zijn vind ik iets anders; dat kun je ook luchtig doen), maar wel door er uiting aan te geven in persoonlijke boekjes, gedichtjes, kleibeeldjes en tekeningen. Ik schreef en huilde erover, zoveel en zolang als ik voelde dat nodig was. Want ik wist: 'als ik er nu geen gehoor aan geef, loop ik er over 25 jaar nog mee, en dat vertik ik.' Elke keer kwam er een nieuw stukje. En nu is het leeg. Opgeruimd.

Het is niet zo dat ik het er nooit meer over heb (ik heb tenslotte nog steeds een doel). Of dat ik het op moederdag of op de laatste doorgestreepte geboortedag niet even moeilijk had. Maar er hangt geen loodzware container vol pijn meer onder. Het is goed, zo. Er is vrede. En we zullen onze kindjes op een dag ontmoeten. Daar zien we enorm naar uit.


Kwarktaart

Derde kerstdag liepen Erik en ik voedselvergiftiging op van een bedorven kwarktaart. We dankten God voor onze twee toiletten, terwijl we er om de haverklap naartoe vlogen, met een emmer in de hand.
'Eén keer overgeven en de rotzooi is eruit', dacht ik. Maar zo werkt het niet met bedorven kwarktaart, en al helemaal niet met diep verdriet of emotionele verwonding. Alles moet eruit, wil je buikpijn overgaan.
Soms leek het even rustig en dan ineens kwam er weer wat. Bij mij bleef de teller op 8 keer staan, Erik turfde 14 keer. We waren onderworpen aan een lichaam dat opruiming hield, of we wilden of niet. Aan het lijstje 'dingen die we hebben gedaan' kunnen we synchroonkotsen toevoegen.

Soms zou ik willen dat het met verdriet niet anders was dan met voedselvergiftiging. Dat je het niet kon terugdringen of afstompen, zoals veel mensen menen te moeten doen. Hoe meer onverwerkt verdriet je meedraagt, hoe heftiger nieuw verdriet wordt ervaren. Je opent een container om er wat nieuws bij te doen en gaat neer van de stank van jarenlang verzameld afval. Hoe lang je het er ook in laat zitten, het verdwijnt niet uit zichzelf. Je zult je container moeten leegscheppen wil je de stank kwijtraken. Daar zal je omgeving uiteindelijk ook blij mee zijn, want misschien ziet men de rotzooi niet, maar de stank komt door de kieren.


Lucht!

Ik ben de afgelopen jaren eindeloos bezig geweest met het leegscheppen van mijn container. Onverwerkte rommel van 20 jaar geleden. Nou en! Het gaf me lelijke stekels en mijn voeten stonden vast in de prut, dus ik moest wel. Jezus hielp me om de zooi te verbranden.
Het was een heftig karwei, dat door maar heel weinig mensen echt is begrepen. Ook van mensen van wie ik hield of van wie ik verwachtte dat ze het zouden begrijpen, hoorde ik soms denigrerende opmerkingen. Ik heb mijn oren ervoor gesloten en ben doorgegaan met scheppen. Ik schepte, Hij schiep. ;-)

En hee! Ik kan nu ademen. Diepe teugen zuurstof haal ik naar binnen.
Van twee kanten heb ik wat zwaarmoedigheidstrekjes geërfd en ook mijn gevoeligheid maakt het leven niet echt makkelijker, maar wel intenser. Ik weet mijn zeilbootje lachend te besturen tussen alle tankers op de wilde zee en Jezus vaart met me mee. 

De mensen zouden mijn hart moeten horen. Ken je Mumble? Van Happy Feet? Zo onstuitbaar als hij is met zingen, zo voel ik me, heel diep vanbinnen. "Ssssh, Mumble, het is niet zo mooi wat je doet.." NOU EN! Mijn hart wil zingen! Oorverdovend lawaai produceren. Vanuit een (zo goed als) lege container. Er is er maar Eén die het mooi hoeft te vinden.

Ik zou er een blog over willen schrijven, lief dagboek. Ik wil zoveel vertellen. Zoveel leuks, zoveel moois over het leven met Jezus. Over dat alle ellende in mijn leven nooit opgewogen heeft tegen de lol die ik nu heb met Hem.
Als mensen zouden beloven dat ze het niet zouden gebruiken om er een ander mee te slaan; iemand die gebroken is zoals ik gebroken was, zou ik het doen. Misschien.

Verregend en rillend van de kou zwerf ik door de donkere straten. Mascara loopt over mijn wangen. Mijn mouwen zitten vol donkere vlekken en plakken aan mijn huid. Ik voel me ranzig en besmeurd, tot in het diepst van mijn wezen.
In het licht van een lantaarnpaal zak ik uitgeput in elkaar. Ik wil niet meer. Ik kan niet meer. Met mijn gezicht beland ik in een plas, waar mijn tranen één worden met de regen. Ik merk het niet.

Mijn hart bloedt langzaam leeg.


Er wordt aan me gesjord. Het lukt me om één oog te openen en ik zie twee voeten met grote dikke littekens. Sterke armen tillen me op alsof ik niets weeg. Ze dragen me langzaam weg naar het onbekende. Alles wordt weer donker.



Als ik tijden later om me heen probeer te kijken, prikt het licht in mijn ogen. Ik lig, gewikkeld in een warme deken, in elkaar gedoken bij iemand op schoot. Er zit verband om mijn armen en ik ben gewassen. De schommelstoel kraakt zachtjes bij elke schommelbeweging. Mijn hoofd rust op een sterke borst. Een hand streelt langzaam door mijn haren.
"Ssssh, rustig maar, meisje", fluistert een warme mannenstem.
"Ik zal voor je zorgen.
Ik noem je mijn dochter, en ik zal voor jou een goede vader zijn.
Als jij zover bent, mag je me pappa noemen."
De wereld draait. Op het kalme ritme van zijn harteklop val ik opnieuw in slaap. 

Ik droom over vreselijke dingen. Over demonische gezichten en verkrachtingen. Ik ben voortdurend in paniek en wilde dat ik kon ontwaken uit deze nachtmerries. Al zo lang zit ik vast. Zwarte handen met lelijke, lange vingers omklemmen mijn enkels. Ik kom niet los. Al jaren ben ik gebonden. "GA WEG!" schreeuw ik. Er vliegt een mes richting mijn keel. In één ruk ben ik wakker.

Kletsnat van het zweet zit ik op de rand van het bed. Ik kijk rond; neem de kamer in me op. Een groot schilderij met vier spijkers hangt aan de muur. Ik wacht tot mijn hart gekalmeerd is van de droom en sta dan langzaam op. Schuifelend en draaierig beweeg ik me richting de geluiden die ik buiten hoor. De zon schijnt. Er fluiten vogels. Ik knipper met mijn ogen om te wennen aan het felle licht.
Mijn nieuwe vader is bezig in zijn tuin. Hij haalt onkruid weg en stopt nieuwe zaden in de grond. Leunend tegen de deurpost kijk ik naar hem. 
Hij merkt het en kijkt naar me op. Een grote glimlach verschijnt op zijn gezicht en ik wankel op mijn benen. Die ogen! Wat een prachtige ogen. 

"Als je genoeg aangesterkt bent, zal ik je leren hoe je zelf je tuin kunt onderhouden", zegt hij.
"Hij is van jou, lieverd. Maar eerst zal ik een lekker broodje voor je maken. Je hebt vast trek."
Mijn maag laat zich horen.

Hij stelt me vragen.
​Het lukt me nog niet om te reageren.
​Mijn keel voelt alsof hij wordt dichtgeknepen.

​Maar na een tijd kom ik los. Ik praat eindeloos.
Hij luistert aandachtig en zonder zijn geduld te verliezen.
Geregeld barst ik in tranen uit. Dan neemt hij me in zijn armen en laat hij me huilen tot mijn tranen op zijn. 

Soms ben ik kwaad en gefrustreerd. Dan laat hij me een tijd worstelen. Ik timmer woedend op zijn borst, en hij fluistert alleen maar: "Wees maar boos, liefje. Ik kan het aan."
Hij kust me op mijn voorhoofd.
Uiteindelijk geef ik me moegestreden aan hem over en hang ik snikkend en slap als een vaatdoek in zijn armen. Die veilige, sterke armen.

We werken samen in de tuin. Hij leert me veel. Zoveel dingen die ik niet wist. Hij leert me over planten die gevaarlijk zijn en wat ze met me kunnen doen. Soms ben ik eigenwijs en neem ik er toch een besje van, om vervolgens doodziek op mijn bed te liggen. Beschaamd verwacht ik een donderpreek, maar die blijft altijd uit. Ik heb mijn les geleerd en vertel hem dat het me spijt dat ik hem niet vertrouwde.

Soms neemt hij, zomaar uit het niets, mijn gezicht tussen zijn handen en kijkt hij naar me, met die doordringende ogen vol liefde. Hij kijkt naar me op een manier zoals niemand ooit naar me gekeken heeft. Er is geen lust in zijn blik, geen smerigheid. Niets dan zuiverheid zie ik als ik hem aankijk. Het overweldigt me en mijn hart lijkt het te begeven.

Ik geniet ervan om met mijn blote handen met de koude, natte aarde bezig te zijn. Soms vergeet ik mijn handschoenen aan te doen als ik een distel wil lostrekken. Woedend en scheldend op mezelf schud ik het bloed van mijn handen. Hij schenkt geen aandacht aan mijn hysterie, maar pakt mijn handen voorzichtig beet en verzorgt ze. Mijn hart doet pijn van zoveel liefde.

Regelmatig vind ik 's morgens een briefje met lieve woorden bij mijn koffiemok. 
Of merk ik in mijn slaap hoe hij me zachtjes kust op mijn wang.
Ik slik een traan weg.

Durf ik van hem te houden? 
Elke liefdevolle aanraking doet pijn. Elke genezende fluistering trekt een scheur in mijn veilige muur.
Kan ik dat aan? Ik wil niet meer kwetsbaar zijn.

Soms schreeuwt het kleine kind vanbinnen zo hard dat het me niet meer lukt om het de mond te snoeren. Dan ren ik in zijn armen en wiegt hij me net zo lang tot ik in slaap val. Hij voedt me. Hij troost me.
Hij is mijn vader en mijn moeder. Mijn veiligheid.

Mijn vader vertelt me hoe trots hij op me is als ik iets gedaan heb dat ik moeilijk vind. De stemmen van veroordeling in mijn hoofd worden langzaamaan zachter, terwijl zijn milde, bevestigende stem steeds langer blijft hangen. Hij vertelt over alle mooie dingen die hij in me ziet. En hij ziet er zoveel meer dan ik.. 
Mijn zelfvertrouwen groeit. En zelfs als hij niet bij me is, zie ik in gedachten zijn ogen glunderen. 

Stukje bij beetje brokkelen er stukjes van mijn muur. Soms ontstaan er plotseling grote gaten.

In de wintermaanden kruipen mijn vader en ik gezellig samen onder een grote fleecedeken op de bank en drinken we warme chocolademelk. We kijken naar prachtige natuurprogramma's over veelkleurige dieren en planten die ik nog nooit had gezien. Samen lachen we om de humor die hij verstopt heeft in de schepping en wild applaudisserend van enthousiasme spring ik op bij het zien van zoveel moois. Mijn vader glundert. En ik voel me gelukkig.

Buiten de deur vind ik het leven nog zwaar. En heel soms heb ik nog nachtmerries. Maar dan stappen er plotseling voeten in mijn droom. Het zijn de voeten met de dikke littekens die ik zag toen ik verloren leek. Ze gaan bovenop de lelijke zwarte handen staan en de vingers móeten mijn enkels wel loslaten.
Soms zijn het handen die me losmaken. Handen met diezelfde dikke littekens. En soms zie ik een gezicht, met de ogen van mijn vader. Die ogen waaruit zoveel liefde straalt; waar ik verliefd op ben. Dan weet ik dat ik veilig ben.

Het is voorjaar en ik ben opgewekt. Ik ren naar buiten om naar mijn tuin te kijken. Ik zie overal nieuwe plantjes! De hele tuin staat vol met nieuw leven. Ik kan mijn enthousiasme niet bedwingen en roep: "PAPPA! Pappa, kom eens kijken!"
Pappa komt aangesneld en slaat zijn armen om me heen. Hij ziet het meteen en er verschijnt een glimlach van oor tot oor op zijn gezicht. "Wat ben ik trots op je, meiske! Wat heb je er hard voor gewerkt!" zegt hij. Ik lach en leg mijn hoofd tegen zijn schouder. Alles heb ik van hem geleerd. Alles heb ik aan hem te danken. Maar wat is het fijn om van de belangrijkste persoon in mijn leven te horen dat hij trots op me is. Dat hij in mij gelooft.

Een paar maanden later is mijn tuin een weelde van kleuren en geuren. Elke dag pluk ik er de heerlijkste vruchten en kom ik thuis met bloemen voor mijn pappa. En altijd reageert hij onverminderd dankbaar op dat kleine beetje liefde dat ik hem kan teruggeven. Soms zie ik een traan als hij zorgvuldig de bloemen in een vaas zet.

"Pappa, ik hou zoveel van jou", zeg ik vanuit het diepst van mijn ziel.
​Mijn hart zingt er een lied van dankbaarheid bij en ik omarm hem.
"Lief kind", zegt pappa, "ik hield al van je, lang voordat je geboren was. Mijn hart brak van elke stap die je zonder mij zette. Wat heb ik lang op je gewacht.
En nu ben je eindelijk, éindelijk thuis bij mij."

Hij tilt me op en zwiert me dansend door de kamer.

De naam Elja komt niet zo heel vaak voor en ik denk dat de meeste mensen geen twee Elja's kennen.

Als er dan toch ineens twee Elja's zijn, die àllebei illustraties maken voor het magazine van Freya en àllebei in dezelfde lotgenootjesgroep op Twitter rondhangen, dan raken mensen kennelijk in de war. :D

Vandaag kwam het nieuwe magazine uit. Met tekeningen van de twee verschillende Elja's.

En een verhelderende toelichting :D


Ps. Door de naam ontmoetten we elkaar op Twitter. Elja werkte al als vormgever voor Freya en heeft me in contact gebracht met de redactie. Mijn plekje bij Freya heb ik aan haar te danken. :-) 

"Ben je zwanger?"
Irritante vraag als je het nog niet (of zèlf) wilde vertellen, pijnlijke vraag als het niet zo is, extra pijnlijke vraag als je buik wat opgezwollen is van de IVF-behandelingen.. omdat zwanger worden nou juist niet lukt.

Ik heb de ervaring niet, maar grapte dat ik voor de terecht gefrustreerde dames die het deelden een T-shirt-tekst zou bedenken om dergelijke kwetsuren te voorkomen.

Vind je 'm leuk?
Klik dan HIER om het printbestand te downloaden. 
Je kunt het (als digitaal bestand!) meenemen naar een printshop of zelf printen op strijkpapier. En dan is er nog de service van Vistaprint, die vaak leuke T-shirt-acties heeft.

Via mijn tekeningen in het magazine van Freya weten steeds meer mensen met een (nog) onvervulde kinderwens me op Twitter te vinden. Ze volgen mij en ik volg hen terug. Of andersom.

Ik lees hun verhalen. Ik lees over hun verdriet, over de heftige medische behandelingen die ze ondergaan en over alle vreselijke teleurstellingen die alleen maar groter lijken te worden. Tussen hen voel ik me een groentje. Maar zo word ik niet behandeld. Deze mensen weten wat verlangen is; hoe sterk het kan zijn. En ze kennen allemaal de kwetsende opmerkingen en loze beloften die met de beste bedoelingen worden gemaakt, dus ze laten het over het algemeen wel uit hun hoofd om de situatie van een ander te bagatelliseren.

We hebben het gezellig samen. Ik voel me als een vis in het water tussen deze openhartige strijders, die op Twitter vaak hun hart luchten omdat ze daar in hun omgeving niet de ruimte voor krijgen. We digiknuffelen wat af, maar lachen net zo veel, gebruikmakend van alle opmerkingen die ons hebben gefrustreerd.

Ze bedoelen het toch goed

Over die opmerkingen en dooddoeners wind ik me de laatste tijd wat op. Ik kon me er een tijd best goed voor afsluiten. “Want ach, de mensen bedoelen het toch allemaal goed.” Of ik verwerkte mijn frustratie in een tekening. Maar ik zie nu wat al deze dooddoeners ook met andere mensen doen. Dat ze ervoor zorgen dat mensen hun verhaal niet meer durven te delen. Het herinnert me aan de jaren dat ik depressief was en er steeds bewuster voor koos om mijn gevoelens van wanhoop voor me te houden, omdat de opmerkingen van mensen soms meer pijn deden dan de depressie zelf.

“Je moet gewoon naar de positieve dingen in het leven kijken.” “Zelfmoord is egoïstisch.” “Je màg niet doodgaan, dat kun je niet maken!” “Ik weet precies hoe je je voelt; ik heb me ook wel eens een maand lang somber gevoeld.” “Denk eens aan de mensen om je heen.” “Waar een wil is, is een weg.” “Je wilt gewoon aandacht.” “Sjonge, wil je me niet meer zo laten schrikken?”

Goedbedoeld? Vast. Dat ze mijn gevoelens niet begrepen, gaf niet. Dat ze deden alsof dat wel het geval was, èn oordeelden voordat ze geluisterd hadden, wel. Er ontstond een diepe mensenhaat in mijn hart. Waarom vocht ik eigenlijk nog voor hen?

Egoïsme of radeloosheid?

Wat ben ik dankbaar dat ik niet meer depressief ben. Als ik lees of hoor hoe “egoïstisch” mensen het vinden als een radeloze jongen voor de trein is gesprongen, omdat zij daardoor een uur later op hun werk komen, ben ik blij dat ik het niet meer op mezelf hoef te betrekken. Niemand denkt aan de wanhoop die die jongen moet hebben gevoeld. Iedereen denkt aan zichzelf. Mijn maag keert ervan om. Ik probeer het snel te vergeten. Ooit liep ik zelf naar de trein. Er was geen sprake van egoïsme. Ik geloofde dat ik de wereld geweld aandeed door er te zijn. Want iedereen had last van me. Wie wist wat-ie met me aan moest? Ik wist het zelf niet eens. Mijn lijstje met mensen die zich zonder mij niet zouden kunnen redden was steeds korter geworden. Uiteindelijk stond er nog maar één persoon op. Mijn moeder, omdat zij in die tijd ook depressief was. Ik zou haar meesleuren als ik ging. En dan had mijn broertje niemand meer.

Ik zag nooit een voertuig vol mensen. Ik zag een groot, geel voorwerp dat me heel snel kon verlossen van de hartverscheurende pijn en eenzaamheid vanbinnen. En de mensen die me zouden veroordelen, verfoeide ik toch. Ze hadden altijd met hun oordeel klaargestaan, zonder ooit naar me te luisteren. Ik had nooit voor mezelf gevochten. Ik had dat voor hen gedaan. Voor al die kortzichtige egoïsten die mij verweten dat ik kortzichtig en egoïstisch was.

Taboe

Ik weet niet of er echt een taboe heerst, of dat het vooral gaat om een gigantische onbeholpenheid in het omgaan met andermans ellende. Maar overal waar ik zie dat iemand voorzichtig iets durft te delen van z'n verdriet, duiken er altijd mensen bovenop om hem of haar het zwijgen op te leggen. “Praat er maar niet over.” “Jullie hebben elkaar tenminste nog.” “Kijk naar de positieve dingen in het leven en tel je zegeningen.” “Mijn buurman had dit; dat is nog veel erger.” "Niet zo klagen." “Ga gewoon leuke dingen doen.” “Dan neem je toch een hond?” “Wees niet zoveel met jezelf bezig.” 

Er wordt gecommandeerd dat we dingen moeten loslaten, terwijl de dingen òns niet loslaten. Er worden partners beloofd aan mensen die worstelen met eenzaamheid. Er worden baby's beloofd aan mensen die tobben met ongewenste kinderloosheid, terwijl geen mens die beloften kan waarmaken. Ook wij wachten nog steeds op de baby's die ons eind 2011, halverwege 2012, eind 2012 en ook in 2013 door mensen zijn beloofd.

Werkelijk alles wordt uit de kast getrokken om maar iets te kunnen zeggen. Om maar niet te worden geconfronteerd met machteloosheid. Want als er een stilte valt, voelen we ons naakt en onbeholpen. Toch?

En als er dan uiteindelijk, na jarenlang onvruchtbaar zijn, (als) door een wonder toch een baby komt, roepen we met z'n allen: “Zie je wel! Ik zei het toch!” 

Maar wat dan wel?  

We slikken wat af. En als we dan een keertje aangeven dat een opmerking als kwetsend wordt ervaren, of als we als kinderloze zestigers terugkomen op die baby die een vriendin dertig jaar geleden beloofde, worden de rollen omgedraaid en is de 'dader' ineens slachtoffer. Want "het is voor ons zo moeilijk om op de situatie te reageren."

En ja, dat is het ook. Het ìs vaak verdraaid lastig om iets bemoedigends te zeggen in moeilijke situaties van een ander. Hoe vaak raken mijn eigen gedachten in een spagaat als ik gehaast zoek naar een gepaste reactie, en hoe vaak sla ik zelf de plank niet volledig mis?! Wat blijft er over als je zoveel níet moet zeggen?

Misschien is dat juist de clou. Druk niet meteen je handen op de mond van de ander. Druk ze op je eigen mond en leer luisteren.Pianist Alfred Brendel zei: 'the word listen contains the same letters as the word silent.'
Dus: leer zwijgen.

En verder?

Als je graag meer wilt doen dan luisteren, lees dan eens dit lijstje met tips dat ik met behulp van mijn lieve Twittervriendjes heb samengesteld. De dingen die hierin worden genoemd, hebben zij en ik als hartverwarmend en troostend ervaren.



Laat weten dat je aan de ander denkt. Dat je meeleeft, meehoopt, meehuilt en meebidt. 

Breng spontaan een èchte knuffel langs. Stuur een kaartje of mailtje of leg een briefje met een paar lieve woorden op een plek waar de ander het zeker weten vindt.

Vergeet de ander niet op extra moeilijke dagen, zoals vader- of moederdag, of de datum waarop een te vroeg gestorven kindje zou zijn geboren, als je die weet.

Durf toe te geven dat je niet weet wat je moet zeggen; dat je met je mond vol tanden staat. Juist zo'n bekentenis laat de kwetsbaarheid van de ander heel. 

Erken het verdriet van de ander, door te reageren alsof je er zelf doorheen moet. Zeg gewoon es: “Wat vreselijk.. Wat erg moet dat zijn..”, en knal er niet meteen een 'maar' achter. Laat het open. Want als je net een miskraam of mislukte behandeling hebt gehad, of als je je partner bent kwijtgeraakt, dan ìs dat gewoon vreselijk. Dan hoef je echt niet te horen dat er wel weer 'een nieuwe' komt. 

Benadruk de kracht die je ziet in mensen. Geef hen niet het gevoel dat ze slap zijn als ze verdriet ervaren, maar laat weten dat je respect hebt voor hun wilskracht en doorzettingsvermogen; door hun tranen heen.

Natuurlijk mag jouw eigen verdriet er ook zijn, maar neem de situatie niet meteen over met wat jij allemaal hebt meegemaakt op het moment dat de ander in nood is en juist even zijn hart wilde luchten.

Durf vragen te stellen en toon oprechte interesse. Veel mensen zijn heus bereid om je dingen uit te leggen. Vinden dat zelfs fijn, zolang ze maar gehoord en serieus genomen worden.

De meeste mensen zijn niet op zoek naar adviezen, maar naar iemand die luistert en hen laat uitrazen.
Willen ze advies, dan zullen ze dat vragen.

Het verdriet om een onvervulde wens of een definitief verlies is niet zomaar over. Wees niet bang dat je een oude wond opentrekt als je na een tijd weer eens vraagt hoe het is; veel mensen voelen zich juist het eenzaamst als het eerste jaar van rouw voorbij is en iedereen hun verdriet vergeten lijkt. 


Hartverwarmend

Toen ik in 2011 besloot om open te zijn over wat Erik en ik hadden meegemaakt, had ik een hoop tenenkrommende reacties verwacht. En vaak kwamen die ook.

Maar wat ben ik vaak ook opgebouwd door alle mensen die zomaar spontaan lieten weten dat ze aan ons dachten. Die niet meteen met adviezen of oordelen klaarstonden, maar vol begrip meeleefden. Ik hou van mijn vriendinnen, die niet met een grote boog om me heen lopen en me buitensluiten, maar me juist laten knuffelen met hun kinderen, alsof ze willen zeggen: 'ik weet niet wat ik moet doen of zeggen, maar ik wil je laten weten dat ik je niet vergeet. Je hoort er nog steeds bij.' 
In eerste instantie deelde ik ons verdriet om het onderwerp bespreekbaar te maken. Maar ik vond zelf ook gehoor. Dat heeft vaak ècht mijn hart verwarmd en de scherpe randen van het verdriet verzacht. Soms is stil durven zijn zo veelzeggender dan een woordenvloed. En de lieve schatten op Facebook en in mijn familie en vriendenkring lieten me zien dat er ìn dat zwijgen toch nog zoveel verzachtende en bemoedigende woorden te vinden zijn. 

Het geeft echt niet als je niet op alles een antwoord weet. Als je er maar bent. Met luisteroren.